FOMO – w świecie przeładowanym wydarzeniami

W świecie niekończących się możliwości łatwo stracić głowę. Facebook, Instagram, Twitter oraz wiele innych portali internetowych proponują nam setki wydarzeń na sekundę. Bombardują nas informacjami o społecznych aktywnościach naszych znajomych. Wszystko jest kolorowe, interesujące, aż chce się działać. Tutaj jednak rodzi się problem — jak w tym wszystkim jednocześnie uczestniczyć? Jak wybrać spośród tylu opcji? Co stanie się, gdy nie będzie mnie na jednym z wydarzeń, a moi znajomi będą bawić się wyśmienicie? Czy jestem jedną z osób, która ma symptomy FOMO?

Czym jest FOMO?

Sprawdź, czy również ciebie dotykają negatywne skutki internetowego dobrobytu. Odpowiedz na kilka pytań kontrolnych:

Czy będąc bez telefonu poza domem, odczuwasz rosnący dyskomfort?
Masz poczucie, że w tym momencie coś ważnego Cię omija?
Czy żałujesz, że nie możesz uczestniczyć w większej ilości wydarzeń jednocześnie?
Boisz się, że będąc offline, nie będziesz na bieżąco z tym, co dzieje się w świecie?

Jeśli zgadzasz się z powyższymi stwierdzeniami, prawdopodobnie cierpisz z powodu FOMO [1] (ang. fear of missing out — strach przed wykluczeniem z życia towarzyskiego, pominięciem). Syndrom definiowany jest jako dojmujące poczucie, że inni uczestniczą w przyjemnych, nagradzających wydarzeniach, z których Ty jesteś wyłączony [2]. Bywa również charakteryzowany jako potrzeba ciągłego bycia na bieżąco z tym, co dzieje się u innych. Przejawia się także strachem przed tym, że coś ważnego właśnie nas omija. Zazwyczaj FOMO mierzony jest na podstawie zachowań online. Pierwotnie został jednak stworzony w 1996 r. przez Dana Hernando do opisu zachowań marketingowych konsumentów. Zjawisko może więc dotyczyć również sytuacji nieuczestniczenia w koncercie lub absencji w trakcie kursu rozwojowego.

Przyczyny FOMO

U źródeł występowania zjawiska FOMO możemy dopatrywać się niezaspokojonej potrzeby przynależności. Poszukujemy swojej grupy odniesienia w mediach społecznościowych, śledząc występujące tam informacje i treści. Boimy się utraty łączności i bycia odrzuconym. Owa obawa jest katalizatorem naszych działań w sieci. Według badań polskich psychologów zjawisko FOMO związane jest również z potrzebą budowania wspólnoty duchowej, spędzania czasu z innymi czy poszukiwaniem rozrywki i poprawy humoru [1].

Objawy FOMO

Do głównych symptomów zjawiska FOMO zaliczamy:

Obawę, że inni ludzie — znajomi i przyjaciele — mają więcej nagradzających doświadczeń życiowych niż my
Niepokój, że inni bawią się dobrze bez nas
Lęk przed tym, że nie wiemy, co dzieje się u naszych znajomych
Obawę przed przeoczeniem zaplanowanego lub spontanicznego spotkania
Ciągłą chęć bycia na bieżąco z tym, co dzieje się u innych i sprawdzanie tego na portalach internetowych
Potrzebę/przymus umieszczania relacji w sieci na temat tego, co się u nas dzieje
Potrzebę nieustannego posiadania przy sobie telefonu komórkowego [4].

Skutki FOMO

Często musimy wybrać pomiędzy dwoma lub więcej kuszącymi nas spotkaniami. Dzięki mediom społecznościowym możemy być na bieżąco z tym, co odbywa się „po drugiej stronie lustra”, lub po drugiej stronie miasta. Okazuje się jednak, że samo zobaczenie zdjęcia naszych znajomych z imprezy, na której nas nie ma, zmniejsza nasze dobre samopoczucie. Obniża również satysfakcję z wydarzenia, na którym obecnie przebywamy. Tak działa zjawisko FOMO. Niezależnie od tego, czy na wydarzeniu, w którym uczestniczymy, bawimy się dobrze czy nie. Oglądając zdjęcia znajomych, padniemy ofiarą wątpliwości dotyczących naszego wyboru. Przez media społecznościowe obniżamy, według badaczy, swoją satysfakcję z chwili, którą obecnie przeżywamy [5].

^{Uzależnienie od Internetu}

Możemy dostrzec, że FOMO połączone jest z różnorakimi aspektami nadmiernego używania internetu. Dotyczy przede wszystkim ludzi młodych — nastolatków oraz tak zwanych millenialsów (osób urodzonych w latach 80. i 90. XX wieku) [1]. Syndrom ten jest powiązany ze stresem wynikającym z obecności na portalach społecznościowych oraz uzależnieniem od internetu [6]. Koreluje również ze zwiększoną potrzebą korzystania ze smartfonu w porach nocnych czy sytuacjach społecznych [7].

^{Fomo a zdrowie psychiczne i fizyczne}

FOMO łączy się także z pogorszeniem zdrowia fizycznego, psychicznego i zaburzeniem funkcji poznawczych. Niestety skutkuje występowaniem nastrojów depresyjnych [2] oraz podwyższonym poziomem stresu. Wiąże się niekiedy z większym uczuciem zmęczenia [7], obniżoną jakością snu [8]. U osób z wysokimi wynikami na skali FOMO obserwujemy także występowanie takich stanów jak nuda czy samotność, związanych bezpośrednio z nadużywaniem internetu. Do innych negatywnych współwystępujących zjawisk zalicza się: zmniejszoną uważność czy obniżoną umiejętność tworzenia relacji twarzą w twarz. Należy również wspomnieć, że osoby z syndromem FOMO osiągają gorsze wyniki w nauce oraz mają niższą motywację [9,10].

FOMO w Polsce

W Polsce opublikowano już dwa raporty dotyczące występowania FOMO. Na podstawie badań przeprowadzonych za pomocą Skali FOMO opracowanej przez Andrew K. Przybylskiego i współpracowników oszacowano poziom tego syndromu w populacji Polski. Kwestionariusz składa się z 10 prostych pytań dotyczących używania mediów społecznościowych i internetu do bycia na bieżąco. Okazuje się, że syndrom dotyczy przede wszystkim nastolatków oraz osób w wieku wczesnej dorosłości (15-19 oraz 20-24 lata). 17% ankietowanych osiąga wysokie wyniki na skali FOMO, a 67% wyniki średnie, w sumie około miliona polskich użytkowników Internetu cierpi z powodu tego zjawiska. “Fomersi” (osoby o wysokich wynikach) częściej używają internetu z nudów. Uważają również, że inni ludzie wiodą ciekawsze i zasobniejsze życie. Ponadto mają niższą samoocenę oraz skłonność do negatywnego myślenia o sobie. Owa skłonność może wynikać z nieustannych porównań do innych ludzi.

Zjawisko FOMO to nie wszystko

Wiele osób sfomowanych boryka się także z syndromem MOMO (Mystery of Missing Out). To rodzaj lęku i niepokoju występującego w przypadku braku informacji o tym, co aktualnie robią nasi znajomi. Wynika z założenia, że inni bawią się tak dobrze, że nie mają czasu opublikować swoich wspomnień w sieci lub strachu, że nasi znajomi nie chcą uwidaczniać swoich poczynań w sieci, ponieważ żywią do nas antypatię [12]. Jest to zjawisko o tyle niebezpieczne, że dyskomfort spowodowany jest jedynie naszymi wyobrażeniami o tym, jaki stosunek mają do nas inni.

Antidotum na FOMO może być za to JOMO (joy of missing out), czyli czerpanie radości z wyłączenia się z sieci i praktykowanie uważności w życiu prywatnym. Termin powstał jako alternatywa i sugestia rozwiązania problemów związanych z uczuciem pominięcia. Psychologowie proponują świadome odłączenie się i odkrycie radości w codziennych czynnościach [13].

FOMO – i co dalej?

Czy przyjdzie nam jednak żyć w ciągłym poczuciu, że coś nas omija? Czy będziemy wiecznie rozerwani pomiędzy różnymi opcjami, z których nie sposób wybrać idealną? Co możemy zrobić, aby przeciwdziałać uczuciu dyskomfortu spowodowanego zjawiskiem FOMO?

Eksploruj JOMO – joy of missing out

Redukcja zależności od mediów może polepszyć nasze samopoczucie, zmniejszyć stres i odczuwany lęk. Jednym ze sposobów jest praktykowanie świadomego życia offline. Jeśli chcesz pozbyć się FOMO, możesz zacząć od kilku prostych czynności:

Żyj chwilą obecną

Skup się na odczuwaniu smaku pierwszego łyka kawy o poranku, usłysz śpiew ptaków w lesie, zatrzymaj się, by porozmawiać z dawno niewidzianym sąsiadem, a przede wszystkim — oddychaj. Powolny wdech wykonywany podczas różnych czynności pozwala nam skupić się na nich i dokładniej je zapamiętać.

Wyłącz się z sieci

Ogranicz użytkowanie mediów społecznościowych do 30 minut na dzień — badania pokazują, że może przyczynić się to do zmniejszenia poczucia samotności, zredukowania nastrojów depresyjnych i stanów lękowych. Dobrym pomysłem jest zastosowanie aplikacji czy zwykłego alarmu w telefonie, który wskazuje Ci, że czas już upłynął i pora na życie w realu. Istnieją również posty smartfonowe-, w których trakcie zupełnie rezygnujemy z używania komórki na określony czas (15 lipca jest międzynarodowym dniem bez telefonu). Spróbuj zaczynać od metody Kaizen (małych kroków) — wyłączaj telefon podczas spotkania na kawę czy obiadu z rodziną [14].

Ciesz się z czasu spędzonego ze sobą

Stwórz czas na medytację, samotną kawę albo spacer, aby odetchnąć i naładować baterie [13].

Praktykuj wdzięczność

Znajdź każdego dnia przynajmniej jedną rzecz, za którą jesteś wdzięczny, zaangażuj swoich bliskich w tę praktykę. Możesz także założyć dziennik, w którym każdego dnia będziesz zapisywać jedną pozytywną rzecz, która Ci się przytrafiła [14].

Ciesz się z jakości, nie ilości

Zjawisko FOMO powoduje, że chcemy doświadczać jak największej ilości rzeczy, być wszędzie i poznać wszystko. Zamiast tego spróbuj wybrać kilka rzeczy ze swojej listy marzeń i zagłębić się w ich przeżywanie.

Powiedz “nie”

Spróbuj świadomie rezygnować i odmawiać udziału zarówno w wydarzeniach online, jak i offline, na rzecz odpoczynku i czasu dla najbliższych [15].

Przedkładaj relacje ponad interakcje

Skup się na swoich bliskich, prawdziwej rozmowie, byciu i przeżywaniu, a nie zdobywaniu kolejnych znajomych na przypadkowych wydarzeniach.

By pozbyć się FOMO i uniknąć MOMO — rozpocznij dziś praktykę JOMO i świadomie odłącz się z sieci, by żyć tu i teraz — bez żalu, że nie ma Cię gdzie indziej.

Źródła:

Ogarnijmy To Razem

Jesteśmy organizacją nonprofit i wierzymy, że oddolne działania mają znaczenie. Pomóż nam w naszej misji!

Wesprzyj

Problematy

Cyberświat | Zdrowie psychiczne

O autorze:

Małgorzata Furtak

Ciekawska dusza szukająca wrażeń. Spacermistrz doskonały po ścieżkach życia. Z zawodu korposzczur, z zamiłowania społecznik. W wolnych chwilach czyta, pisze lub coś tworzy.



www



