W artykule „Betonoza – zieleń w miastach na cenzurowanym” wspominaliśmy o tym, jak ważną rolę odgrywa obecność roślinności w miastach. Po jego lekturze nasuwa się pytanie: „Jak wkomponować zieleń w urbanistyczny krajobraz?”. Rozwiązaniem mogą być zielone miasta – nowy trend projektowania przestrzeni miejskiej skupiający się na poprawie jakości życia w mieście oraz przekształceniem miasta zanieczyszczonego w bardziej zielone – ekologiczne. Jest to koncepcja zakorzeniona w idei zrównoważonego rozwoju ściśle powiązana z innymi dziedzinami, takimi jak ekologia, transport, psychologia i socjologia. W poniższym artykule skupimy się tylko na jednym aspekcie zielonych miast, czyli sposobach ograniczenia problemu niedoboru terenów zielonych. Przedstawimy rozwiązania, które już funkcjonują na świecie i powoli zaczynają pojawiać się też w Polsce. 

Zielone dachy

Jednym z najbardziej rozpowszechnionych sposobów wprowadzania dodatkowej zieleni do miast, zwłaszcza w przypadku zwartej zabudowy, są zielone dachy. Porośnięte pokrycia dachowe obniżają temperaturę, wchłaniają zanieczyszczenia, jak również zatrzymują wodę deszczową.  Rozwiązanie jest na tyle popularne, że w niektórych krajach wprowadzono przepisy regulujące ich powstawanie. We Francji pojawił się wymóg, by dach każdego nowego budynku w centrach miast był przynajmniej częściowo biologicznie czynny. W Niemczech mieszkańcy budynków z zielonymi dachami mogą liczyć na ulgi podatkowe. Natomiast w niektórych aglomeracjach w Stanach Zjednoczonych, obowiązkowe jest zazielenienie dachów wszystkich budynków użyteczności publicznej. 

Poniżej kilka przykładów zastosowania tego rozwiązania:

• Moomin (Valley) House, Japonia
• International Hall, Fukuoka, Japonia
• Rogner Bad Blumau Spa, Austria
• Uniwersytet Technologiczny Nanyang, Singapur
• Ratusz w Chicago (Chicago City Hall), USA
• Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego, Polska 
• Centrum Nauki Kopernik, Polska

Parki kieszonkowe

Zielone miasta kojarzą się ze wszechobecną zielenią. Czy da się ją wprowadzić w gęstej śródmiejskiej zabudowie? Oczywiście! Wspaniałym przykładem wykorzystania niedużych przestrzeni są parki kieszonkowe – oazy zieleni w miejskiej dżungli. To coś więcej niż zwykły skwer, to szansa na zaaranżowanie przestrzeni takich jak wąskie zaułki, luki między budynkami czy ciasne podwórka. To także możliwość codziennego obcowania z przyrodą mieszkańców, którzy nie zawsze mogą korzystać z bardziej oddalonych dużych terenów zielonych. Pomysł mini parków zrodził się w USA.  W samym centrum Manhattanu położony jest Paley Park. Z kolei w Harlemie popularnością cieszy się Collyer Brothers Park. Ta forma miejskich zagajników spodobała się także Europejczykom. Szczególnie polubili ją Grecy. W Polsce natomiast prekursorem parków kieszonkowych jest Łódź. 

Farmy miejskie

Urban farming to coraz bardziej popularna forma wykorzystania przestrzeni miejskiej do uprawy roślin użytkowych. Współczesne miejskie rolnictwo rozpoczyna się od domowej uprawy roślin w doniczkach, na balkonach i tarasach, a kończy na zaawansowanych technologicznie farmach w wieżowcach. Obecnie większość funkcjonujących miejskich upraw ma głównie rolę rekreacyjną, edukacyjną i integrującą. W dłuższej perspektywie będzie rosła także ich rola gospodarcza, jako istotnego źródła pożywienia dla mieszkańców miast. Wertykalne uprawy prowadzone w budynkach, to model żywienia przyszłości. Dzięki tym nowoczesnym technologiom uprawy roślin możliwe jest między innymi zmniejszenie zużycia wody nawet o 90%, w stosunku do rolnictwa tradycyjnego, jak również 10-krotne zmniejszenie nakładu energii oraz skrócenie łańcucha dostaw.

Przykłady Farm Miejskich:

• Brooklyn Grange – największa na świecie szklarnia na dachu.
• Sky Greens – wertykularna farma w Singapurze
• Ogród powszechny – ogród społecznościowy przed Teatrem Powszechnym w Warszawie
• Odpowiednikiem miejskich ogrodów rolniczych w Polsce są również ogródki działkowe

Zielone nieużytki 

Kolejnym sposobem wprowadzania zielonych innowacji do miasta jest wykorzystywanie nieużytków. Nieczynne zakłady przemysłowe, opuszczone lub nigdy niewykończone budynki, to tereny, którym można dać nowe życie. 

Jednym z przykładów przekształcenia dawnych obszarów transportowych w zieleń publiczną, jest nowojorski park – High Line Park, który powstał w obrębie dawnych torów kolejowych. Chicago może się z kolei pochwalić wykorzystaniem budynku dawnych zakładów mięsnych. Powstał tam The Plant, czyli miejska farma, która dodatkowo służy jako inkubator przedsięwzięć związanych z produkcją ekologicznej żywności.

Przesadzanie dużych drzew

Zielone miasta nie mogą istnieć bez dużych drzew. Niestety, często w miejscach, gdzie zaplanowana jest budowa nowej ulicy czy osiedla, nikt nie przejmuje się ich zachowaniem. Dla inwestora ocalenie drzew bardzo rzadko jest priorytetem, bo liczy się każdy kawałek wolnej przestrzeni. Zieleń jest pierwszą ofiarą większości projektów przebudowy przestrzeni w Polsce. Niestety wymagane w takich przypadkach przez samorządy nasadzenie kompensacyjne, nie są w stanie wyrównać tej straty dla środowiska. Okazuje się, że istnieją już technologie umożliwiające przesadzanie dużych drzew i krzewów. Z powodzeniem są one stosowane między innymi w Anglii i Holandii. 

Jeśli zaciekawiły Was zielone miasta i chcielibyście się dowiedzieć więcej o innowacyjnych sposobach wprowadzania zieleni do miast, polecamy zajrzeć na stronę Miasto 2077.

To serwis informacyjny i jednocześnie stowarzyszenie, którego celem jest propagowanie idei nowoczesnego modelu społeczeństwa oraz nowoczesnego sposobu życia. Platforma zbiera informacje o trendach, które zmieniają miasta i sposób życia mieszkańców, nowoczesnym zapleczu i architekturze, a także wszelkich innowacjach udoskonalających ludzką bytność.