To dzięki jej obecności na Ziemi mogło rozwinąć się życie. Jak poważne jest nadmierne zużycie wody? Czy jej zasoby są nieograniczone?  Na te pytania postaram się odpowiedzieć w poniższym artykule.

Światowe zasoby wody

Woda pokrywa około 71% naszej planety. Występuje głównie w oceanach, ale także w rzekach, jeziorach i w postaci stałej w lodowcach. Część wody znajduje się również w atmosferze w postaci chmury i pary wodnej.

Niestety tylko 3% światowych zasobów wody to woda słodka, a jedynie 1% z nich nadaje się do spożycia. Najwięcej słodkiej wody znajduje się w lodowcach – 68,9%, 30% stanowią zasoby podziemne, podczas gdy rzeki i jeziora to jedynie 0,3%.

Ta cenna ciecz jest rozmieszczona na świecie nierównomiernie, więc nie wszędzie jest jednakowo dostępna. Obecnie już ponad miliard osób żyje w obszarach dotkniętych niedostatkiem wody pitnej. Szacuje się, że do roku 2050, z tego powodu będzie cierpieć nawet 7 miliardów ludzi. [1] ⠀

Zasoby wodne w Polsce

W Polsce na jednego mieszkańca przypada w przybliżeniu trzy razy mniej wody niż w innych krajach europejskich. Na szczęście według danych GUS z lat 2014-2018 zużycie wody na 1 mieszkańca w Polsce przejawia pozytywnie rokujący trend spadkowy. W ciągu pięciu lat wartość ta zmniejszyła się o ok. 20 m3, i w ostatnim badanym roku wyniosła 245,6 m3. [2]

Zużycie wody

Zużycie wody od lat 80 wzrasta na całym świecie o około 1% rocznie. Wynika to ze wzrostu liczby ludności, rozwoju społeczno-gospodarczego i ewolucji wzorców konsumpcji. Za 69% rocznego poboru wody na świecie odpowiada rolnictwo, przemysł stanowi 19%, a gospodarstwa domowe 12%. [3] ⠀

Zużycie wody w gospodarstwie domowym

W przeciętnym domu najwięcej wody zużywamy na potrzeby związane z higieną osobistą, które w zależności od stosowanej formy (prysznic czy kąpiel w wannie) mogą wynosić od 60 do 73% wody zużywanej w ciągu doby na osobę. Pozostałe potrzeby takie jak: mycie naczyń, pranie, sprzątanie stanowią niewiele ponad 20%. [4] ⠀

Ślad wodny

Znacznie trudniej oszacować wodę, którą zużywamy jako konsumenci. W 2002 r. prof. Arjen Hoekstra zaproponował pojęcie śladu wodnego. Ilustruje ono zależność pomiędzy konsumowanymi towarami i usługami lub wzorcem konsumpcji a zużyciem zasobów wodnych i zanieczyszczeniem środowiska. [5]

W uproszczeniu można więc powiedzieć, że ślad wodny jest rzeczywistą ilością wody potrzebną do wyprodukowania danej rzeczy. Warto dodać, że odnosi się zarówno do zużycia wody, jak również jej zanieczyszczenia podczas trwania konkretnego cyklu produkcyjnego. W wyliczeniu śladu wodnego trzeba wziąć też pod uwagę całą drogę, jaką przebywa dany produkt  – od zasobów potrzebnych na wytworzenie, pakowanie, dystrybucję, aż po odbiór i zachowanie konsumenta korzystającego z danego dobra. Im bardziej skomplikowany proces produkcji danej rzeczy, tym większy jest jej ślad wodny. [4]

Według danych FAO [6] człowiek wypija od 2 do 4 litrów wody dziennie, podczas gdy wyprodukowanie dziennej dawki żywności dla jednej osoby wymaga zużycia już od 2 do 5 tysięcy litrów wody. Co ciekawe dieta wegetariańska zużywa o wiele mniej wody niż mięsna. Otrzymanie jednego kilograma pszenicy wymaga półtora tysiąca litrów wody, a jednego kilograma mięsa wołowego dziesięć razy więcej. [7]
⠀
Często nie jesteśmy też świadomi, ile zasobów wodnych potrzebnych jest do wyprodukowania przedmiotów codziennego użytku np. tekstyliów. Wytworzenie jednej pary dżinsów pochłania od 6 do 9 tysięcy litrów wody, a bawełniana koszulka to prawie 3 tysiące litrów!

Jeśli ciekawi was, jaki ślad wodny generujecie, pijąc poranną filiżankę kawy, albo jedząc jajecznicę, koniecznie zapoznajcie się z danymi na stronie Waterfootprint.

A jak my możemy wpłynąć na zużycie wody?

Okazuję się, że oszczędzanie wody nie jest trudne – wystarczy stosowanie kilku prostych zasad:

• Zamiast długiej kąpieli w wannie wybierz prysznic – pełna wanna to nawet 200 litrów wody. Minuta odkręconego prysznica to około 10 litrów.

• Przy myciu zębów korzystaj z kubka – mycie zębów pod bieżącą wodą może spowodować straty nawet 9 l wody na minutę.

• Zainstaluj spłuczkę dwubiegunową – korzystając z toalety, nie zawsze trzeba ją spłukiwać całą zawartością zbiornika. Jeśli toaleta posiada dwa przyciski, to częściej korzystaj z przycisku oznaczającego mały wypływ.

• Zrezygnuj z mycia naczyń pod bieżącą wodą – jeśli zmywasz ręcznie, najpierw napełnij wodą komorę zlewu. Jeszcze większe oszczędności przynosi korzystanie ze zmywarki. Wiele z nich posiada również program eco, który pozwala na jeszcze większą oszczędność.

• Do podlewania trawnika korzystaj z wody deszczowej.

• Ogranicz spożycie mięsa – wyprodukowanie 1 kg mięsa wymaga zużycia o wiele więcej wody niż wyprodukowanie 1 kg ziemniaków.

• Uszczelnij spłuczki oraz baterie przy umywalce, zlewozmywaku i wannie – w zależności od stopnia nieszczelności możesz tracić dziennie nawet 80 l wody, co daje prawie 30 m3 rocznie.

• Zainwestuj w perlator – to końcówki kranów, napowietrzające wypływający strumień wody za pomocą podciśnienia – dzięki takim urządzeniom można zredukować zużycie wody nawet o 85%.

• Używaj jednouchwytowych baterii – szybciej ustawisz pożądaną temperaturę, niż kręcąc dwoma kurkami

• Pralkę i zmywarkę uruchamiaj dopiero kiedy są pełne.

• Nie marnuj jedzenia – do jego wyprodukowania zużyto hektolitry wody. Na zakupy wybierz się z listą, w ten sposób unikniesz kupowania zbędnych produktów.

➡ Czy na co dzień starasz się oszczędzać wodę?
➡ Które z tych sposobów stosujesz w życiu codziennym, a które są dla ciebie zupełnie nowe?
⠀
Jeśli znacie więcej sposobów na oszczędzanie wody, koniecznie podzielcie się nimi w komentarzach!
⠀

Źródła

[1] Raport o gospodarce wodnej na świecie, omówienie
[2] Główny Urząd Statystyczny
[3] The United Nations World Water Development Report 2019
[4] Wirtualna Woda
[5] Wikipedia – Wirtualna woda
[6] Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa
[7] Waterfootprint