Ubóstwo menstruacyjne zaczyna być dostrzegane i coraz więcej się o nim mówi. Zjawisko to przestaje być tematem tabu, a zaczyna być rozumiane jako problem. Ignorowanie potrzeb  kobiet i osób menstruujących skutkuje (choćby czasową) dyskryminacją. Raport Kulczyk foundation – pierwszy taki na świecie – czy nagrodzony Oscarem film (o którym niżej) powodują, że nie tylko o tych problemach słyszymy. Zaczynamy bliżej poznawać temat, a dzięki temu – rozumieć jak walczyć z ubóstwem menstruacyjnym.  

Potrzebujemy okresowej rewolucji!

Przede wszystkim globalnie. Ignorowanie potrzeb higienicznych osób menstruujących ma miejsce we wszystkich krajach. W społecznościach, w których stygmatyzacja miesiączki jest większa, kobietom zakazuje się kontaktów z mężczyznami, a dziewczęta opuszczają szkołę. [1]

Zagrożenie ubóstwem menstruacyjnym koreluje bardziej z pozycją ekonomiczną niż jest zależne od geografii. Wszędzie działają organizacje pozarządowe zwracające uwagę na ten problem i próbujące go zwalczać. W niektórych krajach wprowadza się rozwiązania systemowe.  

W Polsce organizacje działające w obszarze ubóstwa menstruacyjnego utworzyły Okresową Koalicję. Wśród członków-założycielek są m.in. Akcja Menstruacja, Polski Czerwony Krzyż, zajmująca się edukacją seksualną Grupa Ponton, Pani Miesiączka – influencerka zdejmująca z menstruacji odium wstydliwego tematu, seksuolożka Alicja Długołęcka czy założycielki Różowej Skrzyneczki. 

Na czym skupiają się działania?

Spotykane na świecie propozycje walki z ubóstwem menstruacyjnym skupiają się na rozmaitych jego aspektach, stąd wiele możliwości działania: 

• Edukacja. Barefoot College czy The Pad Project uczą w lokalnych społecznościach o okresie i zdrowiu reprodukcyjnym oraz zapewniają dostęp do artykułów higienicznych. 
• Współpraca producentów z organizacjami pomocowymi. Takie koalicje, ze względu na dużą skalę, nie wywołują wstydu w odbiorcach pomocy i pozwalają oswoić się z zagadnieniem. Tak dzieje się np. W przypadku #AkcjaDonacja, w której przy wsparciu Procter&Gamble Polski Czerwony Krzyż rozdysponuje podpaski i tampony wśród 24000 uczennic polskich szkół [2]. 
• Zwiększanie kwalifikacji zawodowych przy jednoczesnym wspieraniu dostępności podpasek. Polska projektantka Maja Kotala powołała do życia inicjatywę Sewing Together, która umożliwia kobietom w Mombasie naukę szycia. Wyniósłszy doświadczenie z pracy z Padding Africa szyje z nimi również wielorazowe podpaski. Do projektu przyłączyła się polska marka odzieżowa Nago [3], która oddaje pracowni skrawki swoich materiałów. Możesz wesprzeć zbiórkę funduszy na materiały potrzebne do produkcji podpasek. 
• Dostęp do darmowych artykułów higienicznych. Coraz więcej państw zapewnia go osobom ubogim i z grup marginalizowanych. Szkocja w listopadzie 2020 przyjęła taką regulację jednogłośnie. Nie oznacza to, że będą rozdawane w sklepach, ale że każdy, kto potrzebuje, może zgłosić się po nie do lokalnych instytucji pomocowych [4]. Od tego roku tampony i podpaski są dostępne w szkołach w Anglii i Nowej Zelandii. 
• Obniżenie lub zniesienie opodatkowania podpasek, tamponów i kubeczków. Niektóre państwa znoszą podatki od tych towarów: opodatkowanie zniosła np. Wielka Brytania. Polska w 2019 obniżyła podatek na tampony i podpaski z 8 na 5%. O zniesienie podatków we wszystkich stanach USA walczy PeriodEquity. Amerykanie mogą dołączyć do protestu TaxFreePeriod, którego celem jest zniesienie opodatkowania artykułów higienicznych w poszczególnych stanach. Schemat jest prosty: kup tampony, podpaski lub kubeczek, zachowaj paragon, napisz i wyślij skargę. Na rzecz zmian przy projekcie pracują pro bono prawnicy: formułują pisma, lobbują, monitorują ustawodawstwo.

Jak Ty możesz wspomóc walkę z ubóstwem menstruacyjnym?

• Załóż własną lub dofinansuj powstanie Różowej Skrzyneczki – ogólnodostępnego miejsca, gdzie można znaleźć stale uzupełniane artykuły higieniczne. Uzupełniaj skrzyneczkę lub daj znać organizatorom, gdzie jest potrzebna. 
• Zgłoś szkołę do akcji „Hej, dziewczyny” lub miejsce w przestrzeni publicznej jako potrzebujące Punktu Pomocy Okresowej. Oba programy koordynuje Akcja Menstruacja – organizacja wyrosła na kanwie udziału w konkursie Zwolnieni z Teorii. Projekt kilku maturzystek nabrał takiej pary, że dziś są fundacją i działają w całej Polsce. Punkty Pomocy Okresowej stają od Ostrowca po Darłowo. Powstawanie kolejnych miejsc możesz też wesprzeć finansowo. 
• Padshare’uj – wpisz się do formularza i zadeklaruj kwotę, jaką możesz przeznaczyć na kupienie komuś potrzebnych artykułów higienicznych. Zamów je do Rossmanna zlokalizowanego najbliżej potrzebującej osoby. 
• Weź przykład z MenstrUlka i zacznij edukować młodzież w świetlicach środowiskowych i domach dziecka. Nie czujesz się na siłach? Porozmawiaj otwarcie o miesiączkowaniu z osobą z Twojej rodziny lub grona znajomych.
• Nie rób z okresu tabu. Mów wprost: używaj słów „okres”, „miesiączka”, „menstruacja”, „tampon”, „podpaska”. 

A może chcesz rozpocząć protest paragonowy w Polsce?

3 sposoby na kulturalne wsparcie walki z ubóstwem menstruacyjnym

Jak walczyć z ubóstwem menstruacyjnym? Kultura nie pozostaje obojętna na menstruację i problem ubóstwa menstruacyjnego. Może któraś z naszych propozycji rzuci nowe światło na te zagadnienia albo pozwoli znaleźć punkt wyjścia do rozmowy o nich?

• „Period. End of sentence” – film Rayki Zehtabchi, który zdobył Oscara za krótki metraż w 2019 r. Opowiada o małej indyjskiej społeczności, której dzięki kampanii crowdfundingowej udaje się kupić prostą maszynę produkującą podpaski. Życie wioski już nigdy nie będzie takie samo. 
• „Periods gone public” – anglojęzyczna pozycja o tym, dlaczego menstruacja stanowi tabu, co to powoduje i dlaczego należy walczyć z ubóstwem menstruacyjnym [5].
• „Tak, mam okres, a co?” – to zdanie, które chciałaby wypowiedzieć chyba każda osoba menstruująca, ale wiele się tego wstydzi. To też tytuł przystępnej, obalającej mity o miesiączce książki, którą możesz przeczytać osobiście czy podarować znajomemu nastolatkowi lub nastolatce.

Źródła:

1. Stygmatyzacja menstruujących dziewczyn na świecie

2. #AkcjaDonacja PCK i marki Always

3. Sewing Together Mai Kotali

4. Szkocja wprowadza ustawę o damowych artykułach higienicznych

5. 5 anglojęzycznych książek o menstruacji, które warto przeczytać